Üretim süreçlerinin temel yapısında bulunan Endüstri 4.0 prensipleri çerçevesinde online takip sistemleri, giyilebilir teknolojiler, kablosuz ve mobil çözümlerin saha uygulamaları, robotik teknolojiler ve yapay zekâ uygulamaları gibi yenilikçi faaliyetleri hayata geçiren Tüpraş, tüm dijitalleşme çalışmalarında “önce insan” diyerek emniyeti odağına alıyor.
Veriyi, petrol gibi işleyen şirket, İTÜ ARI Teknokent ve ODTÜ Teknokent’te bulunan Veri Analitiği Merkezleri ile veriden değer yaratmaya yönelik yatırımlarını pekiştirerek rafineri operasyonlarını destekliyor.
Tüpraş, dijital dönüşüm yolculuğu kapsamında gerçekleştirdiği yenilikçi ve öncü çalışmalarına devam ederken mevcut projelerini geliştirmeyi de sürdürüyor. Veriden değer yaratmaya yönelik yatırımlarını güçlendiren şirket, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), İTÜ ARI Teknokent ve ODTÜ Teknokent ile gerçekleştirdiği iş birlikleri sayesinde çalışmalarını dış kaynaklarla entegre ve sürdürülebilir bir boyuta taşıyor.
Tüpraş, her iki teknokentte yer alan Veri Analitiği Merkezleri’nde görevli dijital veriyi anlamlandırıp yorumlayan ‘Veri Bilimciler’ ile verinin etkin kullanımına olanak sağlıyor. Büyük veri altyapısının ve veri analitiği projelerinin yönetildiği Veri Analitiği Merkezleri’nde, veriden değer yaratma kültürünün ve becerisinin olgunlaştırılması ve kalıcı hale getirilmesi amaçlanıyor. Uzman Veri Bilimciler “Analitik Tüpraş” programı kapsamında her departmanda “Sivil Veri Bilimci” tabir edilen öncü iş uygulama ekipleri yetiştirmeye destek vererek veriyi demokratikleştirmede de önemli bir rol oynuyorlar. Aynı zamanda; Tüpraş rafineri sahalarındaki çalışmaların desteklenmesi ve planlanması, üretim ve proses güvenliği konularında olası risklerin en aza indirilmesi öncelikleri de başarıyla yürütülüyor.
Veri, petrol gibi işleniyor
Dünyanın en iyi veri analitiği birimine sahip rafinerilerinden biri olmak amacıyla yola çıkan Tüpraş’ın rafinerilerinde, her gün 150 bin sensörden yaklaşık 650 milyon satır veri işleniyor ve şirketin büyük veri altyapısında işlenerek sürdürülebilir katma değere dönüşüyor. Şirket, üretim süreçlerinin temel yapısında bulunan Endüstri 4.0 prensipleri çerçevesinde üretim faaliyetlerinden topladığı verileri, petrolü işler gibi işleyerek, yapay zekâ algoritmaları ile kârlılığını ve sürdürülebilir yapısını koruyacak projeler geliştiriyor. Toplanan verilerin gücü ile Tüpraş’ın değer zincirinde, tedarik ve üretimden satışların tahsilatına kadar, yüz milyonlarca lira ölçülebilir potansiyeli olan bir proje portföyü yönetiliyor.
“Veri analitiğinde üniversite- sanayi iş birliğini güçlendiren öncü adımlar atıyoruz”
Veri analitiği çalışmaları kapsamında rafineri çalışanlarının ihtiyaçlarını ve problemlerini anlamak amacıyla uzun saha görüşmeleri gerçekleştirdiklerini belirten Tüpraş Genel Müdür Yardımcısı Doğan Korkmaz, “Tüpraş olarak çok büyük bir veri altyapısı üzerinde veri analiz sistemlerini kullanarak, karar anında fark yaratabileceğimizi erken aşamada öngörebildik. Yetkin kaynaklara erişim ile üniversite ve start-up’lara yakın olabilmek amacıyla ODTÜ ve İTÜ’de kurduğumuz veri analitiği merkezlerimizde görevli doktora/yüksek lisans öğrencilerinden oluşan veri bilimci ekiplerimiz birçok önemli projeyi hayata geçiriyor. Veri bilimci arkadaşlarımız sahada üretilen sensör, alarm ve laboratuvar verilerine ek olarak; finans, satış, lojistik gibi değer zincirinin her aşamasına dokunan verilere de erişme ve bu alanlarda proje geliştirme imkânına sahip oluyor. Geliştirilen proje portföyü içinde ürün özelliklerinin önceden tahmin edilmesi, alarm verilerinin analiz edilmesi gibi doğrudan üretim aşamalarına katma değer sağlayan projelerin yanı sıra; finansal karar destek sistemleri, satış tahmin sistemleri gibi uygulamalar da yer alıyor” diyerek şöyle devam etti:
“Bu merkezlerden çıkan projelerle, üretim süreçlerimizin sekteye uğramasını engelleyecek sonuçlar elde ediyoruz. Ancak daha önemlisi, en temel önceliğimiz olan iş sağlığı ve güvenliği için çok anlamlı verilere ulaşıyoruz. Veri analitiği dünyada uzun süredir şirket bünyelerinde çalışılan bir konu olmasına rağmen, sanayi kuruluşları olarak bu tür ekosistemlerin çevresinde de yer almak çok önemli. Biz de Tüpraş olarak, veri analitiği alanında üniversite sanayi iş birliğini de güçlendiren öncü adımlar atmaktan mutluluk duyuyoruz”
“İTÜ ve ODTÜ’de ilgili bölümlerle teknokent ekosisteminde ortak projeler yürüteceğiz”
Tüpraş olarak uzun yıllardır İTÜ ve ODTÜ ile ortak çalışmalar yürüttüklerine de dikkat çeken Korkmaz şirketin farklı bölümlerinde ve çeşitli pozisyonlarda, İTÜ ve ODTÜ’nün farklı bölümlerinden mezun yüzlerce çalışma arkadaşlarının görev yaptığını belirtti:
“İTÜ ve ODTÜ ile enerji sektöründeki çalışmalarımızı, dünyanın önde gelen şirketlerinin gündeminde önemli yer tutan ve tüm sektörleri derinden etkileyen dijital dönüşüm alanına taşıyarak iş birliğimizi daha da güçlendirdik. Bu kapsamda, iş yaşamını değiştirecek dijital dönüşüm uygulamalarından üretim süreçlerimizi etkileyen Endüstri 4.0 yaklaşımına kadar, geniş bir yelpazede teknoloji projeleri yürütüyoruz. Veri analitiği merkezlerimizde faaliyet alanlarımıza yönelik, ilgili öğretim üyeleri ile üniversite- sanayi iş birliğiyle ortak çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Ayrıca, İTÜ ve ODTÜ’de ilgili bölümlerle teknokent ekosisteminde ortak projeler yürütmeyi, eğitim programları ve etkinlikler düzenlemeyi hedefliyoruz. Girişimcilere yönelik start-up programları geliştirmek veya mevcut programlara dahil olmak, araştırma faaliyetlerimizi destekleyecek nitelikli insan kaynağına erişim desteği almak ve sektörel Teknokent Kuluçka Merkezi ve benzeri yapılar oluşturmaya yönelik iş birlikleri oluşturmak da planlarımız arasında yer alıyor”.
‘Veri Vatandaşları’ Tüpraş’ın her biriminde yaygınlaştırılıyor”
Veriye dayalı karar süreçlerinin önem kazanmasıyla birlikte, verinin herkes için ulaşılabilir olmasının önemini vurgulayan Korkmaz: “Geldiğimiz aşamada en ufak iş birimlerinde dahi, her kademedeki çalışanın veriye dayalı karar verebilmesi, veriyi kullanabilmesi çok kıymetli olacak. Verinin demokratikleştirilmesini ve sadece üst düzey yetkililere raporlamalarda değil, karar mekanizmasının her noktasında kullanılmasını hedefliyoruz. Tek ve aynı veriyi, her seviyede kararın merkezine alarak sadece veri bilimcilerin değil, tüm şirket çalışanlarımızın kullanmasını amaçlıyoruz. ‘Veri Vatandaşı’ olarak tabir ettiğimiz Tüpraşlı çalışma arkadaşlarımıza, tamamen kendi kaynaklarımızla tasarladığımız özel veri analitiği eğitimleri sunarak dijital dönüşüm yolculuğumuzda güçlenmeye devam ediyoruz” dedi.
