Sağlık alanı ile bilgisayar bilimlerini bulunduran interdisipliner bir alan olan sağlık bilişimi, sağlıkla ilişkili verilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve anlamlandırılması ile ilgileniyor. Sağlık bilişimi alanının, hastalıkların teşhisinde ve tedavi süreçlerinde karar destek sistemlerinin oluşturulmasını, çeşitli hastalıkların fizyolojik alt yapılarının anlaşılmasını ve sağlık sisteminde maliyet ve hatanın azaltılmasını hedeflediğini belirten uzmanlar, gelecekte bu alanın öneminin artacağını kaydediyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Yazılım Mühendisliği Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, sağlık bilişimi konusunda değerlendirmelerde bulundu.
Sağlık bilişimi nedir?
Sağlık bilişiminin bilgisayar bilimleri ile sağlık alanlarını bulunduran interdisipliner bir alan olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, “Son yıllarda sağlık sisteminin teknoloji ile daha entegre bir şekilde çalışmak üzere evrilmeye başlamasıyla birlikte ortaya bir çok yeni alan çıkmıştır, sağlık bilişimi de bu alanlardan bir tanesidir. Sağlık bilişimi içerisinde bilgisayar bilimleri (veri bilimi, yapay zeka, görüntü işleme, sinyal işleme gibi alt alanları içeren) ve sağlık alanlarını bulunduran interdisipliner bir alandır.” dedi.
Teşhis ve tedavi sürecinde karar destek sistemleri oluşturulması hedefleniyor
Sağlık bilişiminin temel olarak sağlıkla ilişkili verilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve anlamlandırılması ile ilgilendiğini kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, “Bu alanın amacı hastalıkların teşhisinde ve tedavi süreçlerinde karar destek sistemlerinin oluşturulması, çeşitli hastalıkların fizyolojik alt yapılarının anlaşılması, sağlık sisteminin genel işleyişinde karar destek sistemlerinin oluşturulması, bunlara bağlı olarak da sağlık sisteminde maliyet ve hatanın azaltılması olarak sıralanabilir.” dedi.
Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, sağlık bilişiminin toplumdaki her bir bireyin eşit şartlarda sağlık hizmetlerine ulaşması ve kişiselleştirilmiş sağlık hizmetlerinin daha erişilir olması için hizmet ettiğini kaydetti.
Sağlık bilişimi alanında ne gibi çalışmalar yapılıyor?
Sağlık bilişimi alanında yapılan çalışmalara da değinen Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, bu alanları da şöyle sıraladı:
Biyoistatistik; istatistiksel yöntemlerin tıp, biyoloji ve toplum sağlığı alanlarındaki bir takım soruların cevaplanması için kullanan alan, örneğin yeni üretilen bir ilaç işe yarıyor mu? Kanserin ortaya çıkış sebepleri ne olabilir?, spesifik bir hastalığa sahip bir bireyin yaşama şansı nedir? gibi.
Karar Destek Sistemleri / Akıllı sistemler; elektronik sağlık kayıtlarını modelleyerek risk değerlendirmesi, tanı, prognoz ve tedavi süreçlerinin belirlenmesi dahil olmak üzere belirsizlik altında tahmin yapabilen sistemlerin geliştirilmesiyle ilgilenen alan.
Veri Ambarlama; medikal verileri verimli ve güvenli bir şekilde saklama, verilere hızlı bir şekilde ulaşma ve raporlama ile ilgilenen alan.
İnsan bilgisayar etkileşimi; kullanıcılar ve bilgisayarlar/mobil cihazlar/teknolojik cihazlar arasındaki etkileşimi inceleyen, interaktif sistemlerin tasarım, değerlendirme ve gerçekleştirilmesiyle ilgilenen alan.
Veri güvenliği ve gizlilik; Hasta bilgileriyle ilgili gizlilik ve güvenliğin korunması için kullanılan araçlar, yöntemler ve bunların beraberinde getirdiği etik konuların tartışılmasını içeren alan.
Kişiselleştirilmiş tedavi oluşturulabilir
Sağlık bilişimi alanında aktif olarak birçok araştırma çalışması yapıldığını kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, “Bu çalışmalarda geliştirilen karar destek sistemlerinin klinisyenler tarafından aktif bir şekilde kullanılmasıyla birlikte tanı koyma süreçlerindeki belirsizliklerin ortadan kalkması, hastaların tedavi yanıtının kestirilmesiyle birlikte kişiselleştirilmiş tedavi süreçlerinin oluşturulması ve bu alanda yapılan tüm bilimsel katkılar bir çok hastalığın tedavi sürecini kısaltma potansiyeline sahiptir.” dedi.
Sağlık bilişimi alanı önem kazanacak
Sağlık bilişimi alanının gelecekte daha fazla önem kazanacağını kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Tuğçe Ballı Altuğlu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte, sağlık alanlarında ortaya çıkan soruların cevaplarının bilgisayar bilimlerini de içeren interdisipliner yaklaşımlarla aranması, sağlık verilerinin daha ulaşılabilir olması ve buna bağlı olarak sağlık bilişimi alanında yapılan araştırma geliştirme çalışmaların artması, geliştirilen karar destek sistemlerinin hayata geçirilmesi ve sağlık alanında geliştirilecek yeni karar destek sistemlerine duyulan ihtiyaç sağlık bilişimi alanını oldukça önemli kılmaktadır.”
