Sosyal medya devi Facebook’un ismini Meta olarak değiştirmesiyle birlikte; metaverse dünyasında arsa yatırımları çok büyük bir ivme kazandı. İlk arsa satışlarının başladığı dönemde düşük seyreden fiyatlar, kısa süre içine dünya ile yarışır hale geldi. Denge Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Baki Budakoğlu, “Metaverse’te şu an için regüle bir piyasanın yanı sıra bilinçli bir alıcı ve bilinçli bir satıcı kitlesi bulunmadığından; Pazar Değerinden bahsetmek oldukça zor. Özel uzay turizm çağı başlamışken, Dünya’daki dört duvar arası yaşamı Metaverse’e taşıma beklentisiyle arsa almak ne kadar doğru, zamanla göreceğiz” dedi.
Gayrimenkul sektörünün duayenlerinden Denge Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Baki Budakoğlu, “Öyle gözüküyor ki; metaverse sanal evreninin bu erken aşamasında, değer algısı yerine, sadece satıcı tarafından belirlenen fiyatlardan bahsetmek şu an için gerçekçi olacaktır. Bu noktada yatırım kararının bir değer esası ile ilişkisinin kurulması söz konusu olacaksa bu biraz zorlama ile de olsa ancak Yatırım Değeri ile ifade edilebilir. “dedi.
ŞU AN İÇİN METAVERSE ARSALARIN PAZAR DEĞERİNDEN BAHSETMEK OLDUKÇA ZOR
“Metaverse’te şu an için regüle bir piyasanın yanı sıra bilinçli bir alıcı ve bilinçli bir satıcı kitlesibulunmadığından Pazar Değerinden bahsetmek oldukça zor” diyen Budakoğlu şöyle devam etti: “ Her şeyden önce arsa olarak satın alınacak unsurun nasıl kullanılacağı, ne tür yararlar sağlayacağı vb. konular henüz açıklığa kavuşmuş değil. Örneğin bir arsa yatırımı yapmakla ne gibi bir yarar sağlanılabilir? Üzerine konut inşa edilip satılabileceğini veya güzel bir iç dekorasyonla elinizde tutabileceğinizi düşünebilirsiniz. O takdirde yapılan yatırım ikinci bir ev açmak ve giderlerine katlanmak mı olacak? Özel uzay turizm çağı başlamışken, Dünya’daki dört duvar arası yaşamı Metaverse’e taşımak beklendiği kadar ilgi görecek mi? Benzer şekilde belirli merkezlere yakın konumlanan ya da ana cadde üzerinde bulunan taşınmazlara yapılan yatırımlarda, nüfus yoğunluğu ve ulaşım kolaylığını düşünerek bir sinerji yaratılması mı umulacak bu Dünya’daki gibi? Cevaplanması gereken çok soru var”.
SANAL ARSANIN DEĞERLENMESİNDE YERALDIĞI EVRENİN YETENEKLERİ BELİRLEYİCİ OLACAK
Değerleme denildiğinde akla ilk olarak gayrimenkulün geldiğini oysa Denge Değerleme olarak gayrimenkulün yanında şirket, makine, tesis, taşıt, sigorta, hukuki süreçler gibi pek çok alanda değerleme hizmeti verdiklerini belirten Baki Budakoğlu,” Yatırım Değeri Esasında değer tespiti hangi kişi, kurum ya da kuruluş için yapılıyorsa o kişi, kurum ya da kuruluşun içerisinde bulunduğu durum, risk algısı ve beklentileri esas alınarak yapılmakta. Böylece aynı taşınmazın alıcı konumundaki farklı gerçek kişi, kurum ya da kuruluşlar açısından ifade edeceği yatırım değeri beklenti ve risk algılarındaki farklılıklara göre değişiklik arz edebilecektir. Öyle anlaşılıyor ki sanal arsanın bulunduğu bir sanal evrenin tasarlandığı ortamın sahip olduğu özellikler ve yetenekleri, arsanın değerinin oluşması, korunması ve ileriki dönemlerde olumlu ya da olumsuz yönde değişim göstermesinde belirleyici etmenlerden olacak.” dedi.
Denge Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı Baki Budakoğlu, Metaverse’te yer alan arsaların değerini etkileyeceğini öngördüğü parametreleri şöyle ifade etti:
- Blokzincire dahil olan bir sanal evrende yer alıyor olması,
- Bulunduğu blokzincirin alt yapısının ilerleyen dönemde Metaverse’te yer alan diğer blokzincirler ile iletişimde bulunabilmesine imkan sağlayacak bir sanal evrende yer alması,
- Bulunduğu sanal evrenin etkin bir yönetim organizasyonuna sahip olması, kararların hızlı alınarak hayata geçirilebilmesi, yeniliklere adapte olunabilmesi,
- Sanal evrende faaliyet gösteren kişi, kurum ya da kuruluşlar arasında yatayda mal ve hizmet tanıtım, alım-satımına imkan sağlanması,
- Sanal evren ikliminin ilgiyi sürekli üzerine çekecek etkinliklerden beslenmesi,
- Bulunulan sanal ortamın siber güvenlik tehlikelerine karşı yeterli güvenlik altyapısına sahip olması olarak belirtilebilir.
