2020, dijital hizmetlerin ve altyapının önemini ve değerini benzeri görülmemiş bir şekilde ortaya çıkardı. Uzaktan çalışmanın yükselişi ve tüketici alışkanlıklarındaki küresel değişimden, internet eğlence hizmetlerinin elde ettiği devasa kârlara kadar bağlantılı altyapının toplumun günlük işleyişinde ne kadar önemli hale geldiğine şahit oluyoruz.
Peki bütün bunlar mahremiyet için ne anlama geliyor? Kaspersky, 2020 yılında insanların dijital hizmetlere erişim ve kolaylık sağlamak karşılığında mahremiyetlerini takas etme noktasında istek ve davranışlarının değiştiğini tespit etti. Kaspersky, 2021 yılına dair gizlilik perspektifinden bazı öngörülerini paylaştı:
- Akıllı sağlık cihazları üreticileri giderek daha çeşitli veriler toplayacak ve bunları çeşitli şekillerde kullanacak.
Kalp atış hızı monitörleri ve adım sayaçları, en ucuz akıllı sağlık bandı modellerinde bile standart olarak sunuluyor. Bununla birlikte daha fazla giyilebilir cihaz, beraberine bir oksimetre ve hatta EKG ölçüm fonksiyonuyla gelerek olası kalp atış hızı sorunlarını sağlığınız üzerinde olumsuz etkiye neden olmadan önce tespit etmenize yardımcı oluyor. Kaspersky, sıradaki en olası adayların başında vücut ısısı olacağını düşünüyor. Vücut sıcaklığı günümüzde gerçek bir halk sağlığı sorunu haline geldiğinden, sağlık görevlileri bu veri havuzuna bir an önce ulaşmak isteyecektir. Ancak unutulmamalıdır ki kalp atış hızı ve aktivite verilerinin yanı sıra gen dizilimi de daha önce mahkemelerde delil olarak kullanıldı. Akıllı vücut tartıları, glikoz seviyesi izleyicileri, tansiyon monitörleri ve hatta diş fırçaları gibi daha akıllı sağlık cihazları nedeniyle pazarlamacılar ve sigortacılar açısından paha biçilmez değeri olan devasa miktarda veriye sahipsiniz.
- Tüketici mahremiyeti bir değer önerisine dönüşecek ve çoğu durumda bir maliyeti olacak.
Sınırsız veri toplamanın tehlikelerine ilişkin kamuoyu bilinci artıyor ve serbest piyasa da bunun farkına varıyor. Apple, Facebook ile kullanıcılarının gizliliğini koruması gerektiğini konusunda açık bir şekilde karşı karşıya geldi. Mesajlaşma uygulamaları uçtan uca şifreleme için düzenleyicilerle boğuşuyor. İnsanlar, en azından mahremiyet vaadine sahip hizmetleri seçmeye ve hatta bunlar için ödeme yapmaya giderek daha istekli hale geliyor. Güvenlik tedarikçileri gizlilik bilincini teşvik ediyor, bunu gizlilik odaklı ürünlerle destekliyor. Örneğin DuckDuckGo gibi temelinde gizlilik olan hizmetler, verilerinizin kontrolünü size bırakırken sürdürülebilir bir iş modeline sahip olabileceklerini gösteriyor. You.com gibi girişimler, Google benzeri izleme araçları olmaksızın Google benzeri bir deneyime sahip olabileceğinizi iddia ediyor.
- Hükümetler, büyük teknoloji şirketlerinin veri istiflemesini kontrol altına almak için daha fazla regülasyon uygulama yoluna gidecek.
Büyük teknoloji şirketlerinin sahip olduğu kişisel veriler, hükümetler için bir altın madenine dönüştü. Daha verimli ulaşım sağlamak için coğrafi verileri kullanmaktan çocuk istismarıyla mücadelede bulut üzerindeki fotoğrafları taramaya, hatta özel konuşmalara göz atmaya kadar bu veriler pek çok farklı şekillerde kullanılabilir. Ancak özel şirketler bunu paylaşmaya pek hevesli gözükmüyorlar ve bu konudaki gelişmeleri izleyeceğiz.
- Veri şirketleri, davranışsal analiz makinesini beslemek için her zamankinden daha yaratıcı ve hatta bazen daha müdahaleci veri kaynakları bulacaklar.
Bazı davranışsal analitik veri kaynakları günümüzde çok yaygın. Bunlar size yeni ürün tavsiye etmek için en son neler satın aldığınıza bakmaktan kredi temerrüt riskini hesaplamak için gelir ve harcama bilgilerinizi kontrol etmeye kadar geniş bir alana uzanır. Peki, iş toplantılarına katılımınızı izlemek ve buradaki performansınızdan hareketle yıllık ikramiyenize karar vermek için web kameranızdaki verileri kullanmak isterlerse ne olacak? Kahve üreticisi ne tür bir reklamın sizi satın almaya yönlendirdiğini ölçmek için sosyal medyada yaptığınız çevrimiçi testleri kullanırsa, müzik listenizdeki beğendiğiniz şarkılara göz atarsa? Telefonunuzu ne sıklıkla şarj ettiğinizin kredi derecelendirme skorunuzda bir karşılığı olabilir mi? Bu senaryoları halihazırda zaten görüyoruz, ancak pazarlamacıların ve bazı veri uzmanlarının önümüzdeki yıl yapay zekayla yeni bağlantılar keşfetmede daha yaratıcı olması bekleniyor. Bunun sonucu harekete geçmeden önce her hareketi tartmak zorunda kalmak olacak. Cyberpunk 2077 kahramanınızın cinsiyetini ve oyun tarzını (gizli veya açık saldırı) seçmenin, gerçek hayatınızdaki bazı bilinmeyen faktörleri bir şekilde etkileyeceğini hayal edin. Bu oyunu oynama şeklinizi değiştirir miydi?
- Çok taraflı hesaplamalar, farklılaşmış gizlilik ve birleşik öğrenme, sınır bilgi işlemin yanı sıra daha geniş çapta benimsenecek.
Bunların hepsi kötü haber değil. Şirketler gerçekte hangi verilere ihtiyaç duydukları konusunda daha bilinçli hale geldikçe ve tüketiciler kontrolsüz veri toplamaya karşı geri adım attıkça, daha gelişmiş gizlilik araçları ortaya çıkıyor ve daha geniş çapta benimseniyor. Donanım açısından bakıldığında, daha güçlü akıllı telefonlar ve Google Coral, Nvidia Jetson, Intel NCS gibi daha özel veri işleme donanımlarının piyasaya uygun fiyatlarla girdiğini göreceğiz. Bu, geliştiricilerin sizden şirkete aktarılan veri miktarını önemli ölçüde sınırlayarak bulut yerine cihazda sinir ağları çalıştırma gibi süslü veri işleme yapabilen araçlar oluşturmasına olanak tanıyacak. Yazılım açısından bakıldığında Apple, Google ve Microsoft gibi şirketler, verileri kullanmaya devam ederken insanlara katı (matematiksel anlamda) gizlilik garantileri vermek için farklı gizlilik tekniklerini benimsiyor. Federe öğrenme, kullanıcıların paylaşamayacağı ve şirketlerin depolayamayacağı kadar özel olduğu düşünülen verilerle uğraşmak için başvurulacak yöntem haline gelecek. OpenMined gibi daha eğitici ve ticari olmayan girişimlerle çevrelenen bu yöntemler, çığır açan işbirliklerine ve sağlık hizmetleri gibi mahremiyet açısından yoğun alanlarda yeni sonuçlara yol açabilir.
Kaspersky Gizlilik Uzmanı Vladislav Tushkanov, şunları ifade ediyor: “Son on yılda ve özellikle son birkaç yılda mahremiyetin hükümet, kurumsal ve kişisel çıkarların kesişme noktasında nasıl sıcak bir konu haline geldiğini, farklı yönlere sürüklendiğini ve hatta bazen çatışmaya yol açtığını gördük. Daha genel bir ifadeyle, önümüzdeki yılın toplum olarak, hükümetler ve şirketler tarafından veri kullanımının gizlilik garantilerine ve bireysel haklara saygıya dayalı olduğu bir dengeye yaklaşmamıza yardımcı olacağını umuyoruz.”
